پرسش :

از آنجا كه سجده كردن جز براى خداوند روا نيست، چطور خداوند امر كرد ملايك بر انسان سجده كنند؟

پاسخ :
اولا، چنانكه برخى از دانشمندان فرموده اند، ممكن است معناى سجده ملايك در برابر آدم(عليه السلام) اين باشد كه فرشتگان براى خدا، امّا در برابر آدم سجده كنند. بنابراين حضرت آدم(عليه السلام)مسجود فرشتگان محسوب نمى شود.
ثانياً، چنانكه گفته شود سجده در برابر غيرخدا به دستور خداوند جايز و امكان پذير است، در اين مورد آدم بر فرشتگان فضيلت و مزيّت دارد. از اين جهت كه فرشتگان به گونه اى آفريده شده اند كه ميل به گناه و انحراف در آنان نيست. از اين رو تقديس و تسبيح و عبادت آنان در پيشگاه خداوند، اقتضاى طبيعت آنان است. ولى انسان، نظر به اينكه داراى بُعد حيوانى است و تمايل به شرّ و فساد در او هست، اگر با وجود تمايلات سركش خويش به عبادت و اطاعت خداوند برخيزد و به گناه تن ندهد، از فرشتگان هم برتر خواهد شد. در مورد انسان نبايد به بعد جسمى وى كه از گِل متعفن ساخته شده نظر كرد; بلكه بايد به تعالى روحى و استعداد اوج گرفتن در بُعد معنوى او نظر افكند، كه در اين قسمت انسان بر فرشتگان پيشى مى گيرد.
يادآورى اين نكته لازم است كه شيطان، چنانكه از برخى احاديث استفاده مى شود، از ملايك نبود، گرچه در زمره آنان قرار داشت; از اين رو فرمان الهى نسبت به سجده حضرت آدم(عليه السلام) شامل وى نيز شد.
eporsesh.com